ΜΥΘΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ - ΜΥΤΙΛΗΝΗ
Φίλες και φίλοι καλησπέρα!
Και η Ποίηση πάντοτε είναι μία όπως ένας είναι ο ουρανός. Το ζήτημα είναι από πού βλέπει κανείς τον ουρανό.
Εγώ τον έχω δει από καταμεσίς της θάλασσας (Οδυσσέας Ελύτης)
Οι
περισσότεροι
ειδικοί
ερευνητές
στα
Χεττιτικά
κείμενα
δέχονται την
ταύτιση της
ονομασίας Lazpa
με τo νησί που
αργότερα οι
Έλληνες
ονόμασαν
Λέσβο.
Οι κλασικιστές έχουν περιγράψει την Lazpa ως την ανατολική προφορά της ύστερης ελληνικής Λέσβου με τον ανατολικό τύπο να καταγράφεται τέσσερις αιώνες πριν από τον ελληνικό, ακολουθώντας την αντιστοιχία των Λουβίων (της Λυκίας) της 2ης χιλιετίας π. Χ. με εκείνην των Ελλήνων της 1ης χιλιετίας π. Χ.
Όμως οι πρώτες αναφορές στη Λέσβο στα Ομηρικά έπη την περιγράφουν όπως στα Χεττιτικά κείμενα, και ως «καλοκτισμένη» (ευκτιμένη) όπως μία πόλη και ως κράτος ή «έδρα» (έδος) ενός βασιλιά, του Μάκαρα.
Η μυθολογία και οι παραδόσεις, σχετικά με τον αποικισμό και τους πρώτους οικιστές της Λέσβου, αποτελούν μια ένδειξη για την συγγένεια των Λεσβίων με τους Θεσσαλούς και γενικότερα με τους Αιολείς.
Ως πρώτοι κάτοικοι τον νησιού , κατά την προ του κατακλυσμού εποχή που σχετίζεται με τον Δευκαλίωνα, αναφέρονται οι Πελασγοί επικεφαλής των οποίων ήταν ο Ξάνθος, ο γιος του Τριόπου από το πελασγικό Άργος, τη μετέπειτα Θεσσαλία.
Τα πρώτα ονόματα του νησιού, Πελασγία και 'Ισσα καθώς και η ύπαρξη ερειπίων πελασγικών τειχών σε περιοχές όπως στις θέσεις Περάδου, Κερανίων, Αρίσβης και Τσινίων δείχνουν τις ιστορικές αλήθειες που εμπεριέχονται στην μυθολογική παράδοση. Αν και η προϊστορική εποχή στην Λέσβο δεν έχει ερευνηθεί επαρκώς, είναι γνωστές δώδεκα προϊστορικές θέσεις, παραλιακές οι περισσότερες, και μόνο τέσσερις μεσογειακές.
Φαίνεται ότι η περισσότερο πυκνοκατοικημένη περιοχή ήταν του κόλπου της Καλλονής και η μεγαλύτερη ακμή και διάρκεια των οικισμών, συμπίπτει με την πρώιμη εποχή του χαλκού. Σύμφωνα με τις αρχαιολογικές μαρτυρίες η Θερμή κατοικηθηκε κατά το 320 η 310 μέχρι το 2400 π.χ. περίπου, από ένα κλάδο του λαού που δημιούργησε τον ιδιάζοντα πολιτισμό στην δυτική Μικρά Ασία με κέντρο την Τροία και ο οποίος εξαπλώθηκε Β.Δ. μέχρι την Θράκη και την Μακεδονία.
Ο Ηρόδοτος αναφέρει πάντα τους κατοίκους του νησιού με το κοινό όνομα Λέσβιοι η Μυτιληναίοι. Πολύ νωρίς, πριν από το 700 π.χ., οι Μυτιληναίοι ήλεγχαν τις αιολικές πόλεις και συνοικισμούς της απέναντι μικρασιατικής ακτής φτάνοντας μέχρι τα Δαρδανέλλια.
Η Λέσβος μαζί με την Κύμη της Μικράς Ασίας θεωρήθηκαν τα σπουδαιότερα αιολικά κέντρα, και μητροπόλεις των τριάντα περίπου Aιολικών πόλεων της περιοχής του όρους Ίδη.
Ο Μάκαρ - Μακαρεύς ήταν ο οικιστής της Λέσβου και ήταν γιος του Κρίνακου και της Μυτιλήνης ή ήταν ένας από τους γιους του Ήλιου που αφού σκότωσαν τον αδερφό τους τον Τενάγη, εγκατέλειψαν τη Ρόδο κι ο Μάκαρας εγκαταστάθηκε στη Λέσβο. Κατά άλλη εκδοχή, ως γιος του Κρίνακου από την Αχαϊα, έφτασε στη Λέσβο μετά τον κατακλυσμό. Εκεί βασίλευσε με σύνεση κι έγινε άριστος νομοθέτης, δίνοντας μάλιστα στο βασικό του νόμο τ΄ όνομα "λέων" λόγω της δύναμης και του θάρρους του ομώνυμου ζώου.
Με τον καιρό απέκτησε μεγάλη δύναμη κι έστειλε τους γιους του να οικίσουν τα κοντινά νησιά, ενώ την κόρη του τη Μήθυμνα, την πάντρεψε με το Λέσβο, γιο του Λαπίθη, ο οποίος και τον διαδέχθηκε. Σύμφωνα με τη χαμένη τραγωδία του Ευρυπίδη "Αίολος", ο Μακαρέας ήταν γιος του Αιόλου που ερωτεύτηκε την αδερφή του, την Κανάκη με τραγικότατα αποτελέσματα.
Κατά τη διάρκεια βασιλείας του, χτίστηκαν 5 πόλεις:
Η Μυτιλήνη, η Ίσσα, η Άντισσα, η Μήθυμνα και η Άβρυση, οι οποίες πήραν τα ονόματά τους από τις 5 θυγατέρες του Μάκαρα.
Η Ερεσσός πήρε το όνομα του γιου του. Η βασιλεία του Μάκαρα και οι απόγονοί του άντεξαν μέχρι τον ερχομό του Δευκαλίωνα, όταν το νησί απομονώθηκε. Κατά τον ίδιο μύθο, επίσης, ο γιος του Λέσβου, Μύτων, υπήρξε ο πρώτος οικιστής της πρωτεύουσας του νησιού και πιθανά με αυτόν σχετίζεται η παλιά ονομασία της Λέσβου, Μυτωνίς.
Στους ίδιους μύθους περιγράφεται και ο εποικισμός της Λέσβου από μιαν άλλη ομάδα αχαϊκής καταγωγής τους πενθιλίδες, οι οποίοι φθάνουν στο νησί οδηγούμενοι από τον γιό τον Ορέστη, Πενθίλο.
Ένας χρησμός έλεγε στον Ορέστη να ιδρύσει μια αποικία στη Λέσβο. Το νησί δεν του έλεγε τίποτα μόνο πως από εκεί είχε έρθει στην Ολυμπία ο σκληρός βασιλιάς Οινόμαος, ο προπάππος του. Ίσως η Λέσβος να αντιπροσώπευε την επιστροφή, την πόρπη που έκλεινε σκεπασμένη από το νερό.
Από τον Πενθίλο έλκει το όνομα και την καταγωγή της, η Βασιλική οικογένεια της Μυτιλήνης οι Πενθιλίδες, οι οποίοι εξαφανίζονται από την πολιτική σκηνή κατά τα τέλη του 7ον π.Χ. αιώνα. Ο Πένθιλος ή Πενθίλος ήταν γιος του Ορέστη και της Ηριγόνης, κόρης του Αίγισθου που αναφέρεται και ως πατέρας του Αρχέλαου.
Εξήντα χρόνια μετά τον τρωϊκό πόλεμο, ο Πένθιλος ηγήθηκε αποίκων, που τους ονόμασε Αιολείς, και, αφού έφτασε στη Θράκη, πέρασε και στην απένταντι όχθη. Ως παιδιά του αναφέρονται εκτός από τη Μήθυμνα, η Μυτιλήνη, ο Κυδρόλαος κι η Μεγακλώ αλλά και η Αγαμήδη, η Αρίσβι, Ίσσα, Έρεσος.
Σύμφωνα με τη χαμένη τραγωδία του Ευριπίδη "Αίολος", ο Μακαρέας ήταν γιος του Αιόλου που ερωτεύτηκε την αδερφή του, την Κανάκη με τραγικότατα αποτελέσματα. Κατά τη διάρκεια βασιλείας του, χτίστηκαν 5 πόλεις: Η Μυτιλήνη, η Ίσσα, η Άντισσα, η Μήθυμνα και η Άβρυση, οι οποίες πήραν τα ονόματά τους από τις 5 θυγατέρες του Μάκαρα. Η Ερεσός πήρε το όνομα του γιου του. Η βασιλεία του Μάκαρα και οι απόγονοί του άντεξαν μέχρι τον ερχομό του Δευκαλίωνα, όταν το νησί απομονώθηκε.
Αν και οι θέσεις στο νησί της εποχής του Χαλκού δεν έχουν διερευνηθεί επαρκώς, θα πρέπει προς τούτο να αναζητούμε έναν κατάλληλο τόπο για την ύπαρξη ενός ανατολικού τύπου περιφρουρούμενου παλατιού-ακροπόλεως.
Για τη Λέσβο υπάρχουν αναφορές και στα ομηρικά έπη. Κατά τη διάρκεια των πρώτων χρόνων του Τρωικού πολέμου, ο Οδυσσέας πολέμησε και νίκησε το βασιλιά Φιλομείδη.
Ο Αχιλλέας επιτέθηκε στο νησί πολλές φορές. Κατά τη διάρκεια μίας από αυτές τις εισβολές στη νότια ακτή, αιχμαλώτισε την όμορφη Βρυσιίδα και εξοργίστηκε όταν Αγαμέμνονας του την πήρε.
Ο Όμηρος αναφέρει ότι οι 7 γυναίκες που ο Αγαμέμνονας προσέφερε στον Αχιλλέα για να κατευνάσει την οργή του ήταν από τη Λέσβο και "ξεπερνούσαν σε ομορφιά ολόκληρο το γυναικείο είδος".
Ο ποιητής Παρθένιος αφηγείται ότι ο Αχιλλέας κατάφερε να παραβιάσει τα ισχυρά τείχη της Μήθυμνας με τη βοήθεια της προδοσίας της κόρης του βασιλέα Πειδικίδη.
Σύμφωνα με τον ιστορικό Μύρσιλο, υπήρχε ένα σημαντικό ιερό του Απόλλωνα στο όρος Λεπετύμνος. Αυτός και η Άρτεμις τύγχαναν ιδιαίτερης λατρείας από το λαό της Λέσβου.
Ο Θεόφραστος αναφέρει ότι ο αστρολόγος Ματρικέτας είχε το παρατηρητήριό του στην κορυφή του όρους Λεπετύμνος. Ο Ματρικέτας ήταν Μηθυμναίος αστρονόμος, που αναφέρεται από το φιλόσοφο του 4ου-3ου αι Θεόφραστο. Σύμφωνα με άλλη αρχαία παράδοση, ο τάφος του ομηρικού ήρωα Παλαμίδη, του εφευρέτη των γραμμάτων και των αριθμών, ήταν στις πλαγιές του ίδιου βουνού.
Οι τέχνες και τα γράμματα και κυρίως η ποίηση, άνθισαν στο νησί από την πρώιμη αρχαιότητα. Κατά την μυθολογία, στην Λέσβο απέθεσε η θάλασσα το κεφάλι του Ορφέα και την λύρα του, μετά την θανάτωση του από τις μαινάδες στη Θράκη. Και ο μύθος επιμένει ότι το κομμένο κεφάλι του Ορφέα συνέχισε να τραγουδάει και να χρησμοδοτεί στο μαντείο του κοντά στην Άντισσα, ενώ η λύρα υπήρχε λένε κρεμασμένη στο ναό του Απόλλωνος στην Μυτιλήνη.
Από τον 7ο π.χ. αι., παράλληλα με την μεγάλη οικονομική ανάπτυξη, παρουσιάζετε στην Λέσβο πνευματική και καλλιτεχνική άνθηση, από τις σημαντικότερες στον Ελληνικό χώρο.
Αν και το πολιτιστικό κέντρο αρχαίας Ελλάδας ήταν η Αθήνα, οι πόλεις της Λέσβου συνεισέφεραν μια ιδιαίτερη και σημαντική συνδρομή στο οικοδόμημα του αρχαίου Ελληνικού πολιτισμού.
Η μουσική και η ποίηση είναι οι πιο αγαπημένες ασχολίες των Λεσβίων, Ο Τέρπανδρος ο Αντισσαίος, ο Αρίων ο Μηθυμναίος, τον οποίο ο μύθος τον θέλει να ταξιδεύει τραγουδώντας, καθισμένος στην πλάτη ενός δελφινιού, και Κοιτίων ο Μυτιληναίος, συγκαταλέγονται στους περίφημους μουσικούς της αρχαιότητας.
Ο Τέρπανδρος γεννήθηκε στην Άντισσα αλλά δημιούργησε στην Σπάρτη όπου ίδρυσε μουσική σχολή και νίκησε σε μουσικούς αγώνες κατά την 26η ολυμπιάδα δηλ. το 676 – 673 π.χ. Στον Τέρπανδρο αποδίδετε η εφεύρεση της επτάχορδης λύρας η οποία ονομαζόταν «βάρβιτος=(λαγούτο η βιόλαντσέλο)», καθώς και η τελειοποίηση του «Νόμου» ενός ύμνου αφιερωμένου στην λατρεία του Απόλλωνος.
Ο Τέρπανδρος, είχε γεννηθεί στη Μήθυμνα της Λέσβου ή στην Άντισσα, μολονότι αναφέρεται κι ως Κυμαίος ή Αρναίος, ενώ για την καταγωγή της οικογένειάς του γράφτηκαν πολλά.
Άλλοι τον παρουσιάζουν ως απόγονο του μυθικού Κρινόεντα, του πρώτου που θυσίασε στις Μούσες, άλλοι γράφουν πως ήταν απόγονος του Ησίδου κι άλλοι πως ήταν γιος του Βοίου τρισέγγονου του Ομήρου. Ο Αρίων υπήρξε μεταγενέστερος του Τέρπανδρου και συνεχιστής του έργου του.
Τέλος, αξίζει ν΄ αναφερθούμε στο Απολιθωμένο Δάσος στην ευρύτερη περιοχή Σιγρίου δημιουργήθηκε πριν από 16 με 21 εκατομμύρια χρόνια και αποτελεί ένα από τα ωραιότερα σε παγκόσμια κλίμακα Μνημεία της Γεωλογικής μας Κληρονομιάς. Με έκταση 150.000 στρέμματα, περιλαμβάνει εκατοντάδες όρθιους και πεσμένους απολιθωμένους κορμούς κωνοφόρων και καρποφόρων δένδρων. Εκτός από τους απολιθωμένους κορμούς διατηρούνται σε άριστη κατάσταση προφυλαγμένα μέσα στα ηφαιστειακά πετρώματα ρίζες, καρποί, φύλλα, κλπ.
ΠΗΓΕΣ: Αμαλία Μεγαπάνου, "Πρόσωπα και Άλλα Κύρια Ονόματα", Pierre Grimal "Λεξικό της Ελληνικής και Ρωμαϊκής Μυθολογίας", Ρομπέρο Καλάσσο "Οι γάμοι του Κάδμου και της Αρμονίας", emprosnet, lesvos island,
www.ixor.gr ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΛΕΣΒΟΥ από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα ΜΑΚΑΡΙΑ
Σε
αυτή την
ανάρτηση δεν
αναφέρετε η
μεγάλη
ποιήτρια
Σαπφώ
ίσως είναι
τόσα πολλά
που πρέπει να
αναφερθούν
σχετικά με
το θέμα